04/08/2025
BA KÍCH TÍM – KHÁT VỌNG GIỮ MỘT LOÀI CÂY QUÝ Ở BA CHẼ
Tôi đã nhiều lần về Ba Chẽ, Quảng Ninh nơi nổi tiếng với cây dược liệu ba kích tím. Mỗi lần đến, tôi lại thêm hiểu và thêm trăn trở. Lần đầu, tôi gặp anh Nịnh Văn Trắng tại xã Đạp Thanh, một người am hiểu và đầy tâm huyết với nghề trồng dược liệu tại địa phương. Rồi tôi đến xã Nam Sơn, gặp bà con trồng cây ba kích ngay tại trụ sở xã. Và lần gần đây nhất, tôi ghé xã Thanh Lâm. Qua những lần đi như vậy, tôi cảm nhận rõ ràng: dù cuộc sống còn nhiều vất vả, vẫn có những người dân đang nỗ lực hết mình để giữ lại loài cây vốn rất khó thuần hóa này.
Ba kích tím , đặc biệt là giống bản địa ở Ba Chẽ không dễ trồng. Phải mất hơn hai năm mới biết cây có sống hay không, và ít nhất năm năm mới có thể thu hoạch. Trong khi đó, phần lớn bà con đều sống nhờ vào những vụ mùa ngắn ngày, quay vòng liên tục để có thu nhập. Nói đến chuyện trồng cây mất hai năm mới biết sống hay không là đã khiến nhiều người e ngại.
Nhưng gian nan không dừng ở đó. Khi đến kỳ thu hoạch, người dân trồng ba kích ở Ba Chẽ lại bị cạnh tranh bởi củ ba kích từ nơi khác đổ về, mang nhãn “ba kích Ba Chẽ” trong khi chính người dân ở đây ,những người bỏ công, bỏ sức trên từng triền đồi , lại không bán được đúng giá trị thật của mình.
Khi bắt đầu làm rượu ba kích tím ngâm biển tôi từng rất đắn đo. Vì đầu vào thì khan hiếm, toàn ba kích nhập từ Trung Quốc. Nhưng sau những chuyến đi, tôi quyết tâm: phải làm từ củ ba kích tím Ba Chẽ ,không chỉ vì chất lượng, mà còn vì muốn làm điều cần làm, và cũng là cơ hội phát triển một sản phẩm đích thực, độc đáo, gắn liền với giá trị di sản Vịnh Hạ Long.
Hiện nay, người dân trồng ba kích tím ở Ba Chẽ gần như chỉ trông chờ vào một ít chính sách hỗ trợ, cộng với niềm tin và khát vọng thuần hóa được loài cây từng làm nên danh tiếng vùng đất này. Trong khi đó, chính quyền địa phương cũng đang lúng túng: ngoài việc khích lệ tinh thần, tôi thấy chưa có được giải pháp tổng thể để bảo vệ người trồng cây trước cơn lốc hàng giả, hàng giá rẻ.
Tôi viết những dòng này với sự trân trọng sâu sắc dành cho những người nông dân bám đồi, bám rừng đang lặng lẽ gieo một niềm tin rằng ba kích tím Ba Chẽ không thể chỉ còn là một cái tên, và họ đang duy trì kế sinh nhai, kiên trì bám rừng để giữ danh tiếng của một vùng đất.
Ba kích tím của Ba chẽ xứng đáng được bảo vệ như một phần núi rừng của Đông Bắc các bạn ạ!
NHB🍷
