Διαβάσματα ενός ξεναγού / Α greek tourist guide reads

21/02/2025

Χρόνια πολλά σε όλες και όλους τους ξεναγούς

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ξεναγού, ο Ιωάννης Κιουρτσόγλου μοιράζεται τις εμπειρίες του

20/02/2025

https://www.facebook.com/share/p/1A52TrAM8s/

18/02/2025

Με βάρος σχεδόν ενός κιλού (950γρ) και εξαιρετική απόδοση των έντονων χαρακτηριστικών του (γενειάδα, βοστρυχοι μαλλιων, κόρες ματιών, φολιδωτο θωράκιο με γοργόνειο) η χρυσή προτομή του Σεπτημιου Σεβήρου (2ος-3οςΚΕ/μΧ) τραβάει πάντα το μάτι των επισκεπτών στο Αρχαιολογικό μουσείο της Κομοτηνής (όχι μάλλον για πολύ ακόμη, αφού σχεδιάζεται η μεταφορά του στο βυζαντινό Μουσείο Διδυμοτείχου).

Το μοναδικό για την Ελλάδα, τέτοιο πορτρέτο Ρωμαίου αυτοκράτορα, ανακαλύφτηκε τυχαία το 1965, όταν κατά την διάρκεια εκσκαφής στρατιωτικού ορύγματος στον λόφο της Αγίας πέτρας στο Διδυμότειχο, ένας στρατιώτης χτύπησε το πολύτιμο αντικείμενο με την σκαπάνη του (σημάδια της κρούσης φαίνονται ακόμη και σήμερα). Η τοποθεσία που βρέθηκε ταυτίζεται βέβαια με την ρωμαϊκή Πλωτινοπολη, την οποία ίδρυσε ο Τραϊανός (98-117 ΚΕ/μΧ) και της έδωσε το όνομα της συζύγου του, Πλωτίνης.

Στην ρωμαϊκή εποχή, τέτοιες εικόνες/πορτρέτα, φέρονται από τους imagineferi (οι στρατιώτες που ηγούνται του στρατιωτικού αγήματος/λεγεώνας κοκ), οι οποίοι κρατούν ξύλινα δόρατα (διατηρούνται ίχνη κι εδώ) στα οποία προσαρμοσμένα είναι παρόμοια (χρυσά) σύμβολα με το πρόσωπο του αυτοκράτορα, με σκοπό την ενθάρρυνση/έμπνευση των αντρών αλλά και την αδιαμφισβήτητη διατήρηση της αυτοκρατορικής ισχύος/πολιτικής ιδεολογίας, στα πεδία των μαχών και στις απομακρυσμένες από την Ρώμη, περιοχές της αυτοκρατορίας.

Το αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής πρόκειται μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα να κλείσει για ανακαίνιση, μετά από την οποία μάλλον θα έχει ταξιδέψει ο φίλος μας ο Σεπτημιος Σεβηρος για πιο βόρειες περιοχές, όπου πρωταρχικά άνηκε. Οπότε σπεύστε στο πιο κοντινό μουσείο της Κομοτηνής.

14/01/2025

ΑΠΟ ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΕΜΠΡΑΡ ΣΤΗΝ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΥΡΙΟ (σύνδεσμος στο πρώτο σχόλιο)
Η Σύμπραξη - ΟΛΗ Η ΔΕΘ ΕΝΑ ΠΑΡΚΟ σας προσκαλεί στην ξενάγηση που διοργανώνει μέσα στο χώρο της ΔΕΘ το ΣΑΒΒΑΤΟ 18 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ στις 11 πμ. Ξεκινώντας από το μνημειακό τόξο (νότια πύλη - εναντι ΧΑΝΘ), θα μιλήσουμε όχι μόνο για την ιστορικότητα που συνιστά αλλά και για τους λόγους που επιβάλλεται να μετατραπεί ο άξονας αυτός σε ένα πάρκο αναγκαίο για την πόλη. Με τα ποσοστά πρασίνου ανά κάτοικο να είναι αποκαρδιωτικα χαμηλότερα από αυτά που θέτει ως ελάχιστα ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας, το διακύβευμα με την λεγόμενη "ανάπλαση" και ανέγερση περισσότερων όγκων μπετόν σε μία πόλη που ασφυκτιά, είναι τεράστιο. Στην ξενάγησή μας θα εξετάσουμε τους λόγους για τους οποίους ο Εμπράρ είχε οραματιστεί έναν αδιάλειπτης συνέχειας ορίζοντα πράσινου, τί υπάρχει σήμερα και τί μπορούμε να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές ως στοιχειώδες της ευθύνης που εμείς σήμερα φέρουμε.

17/12/2024

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΓΕΙΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ: ΣΥΜΒΟΛΗ ΑΝΤΙΓΟΝΙΔΩΝ ΚΑΙ ΠΤΟΛΕΜΑΙΩΝ

Το ιερό των Αιγυπτίων θεών (Σαραπείο) του 3ου πΧ /πκε, ανακαλύφθηκε στη Θεσσαλονίκη αμέσως μετά την πυρκαγιά του 1917. Το σημαντικότερο σε ολόκληρο το Αιγαίο τέτοιο ιερό, ερευνηθηκε σε διαφορετικές ανασκαφικες φάσεις μέχρι το 1939 οπότε και ο αρχαιολόγος Χαράλαμπος Μακαρονας, βρίσκει κάτω από το ναό, στοά μήκους 10 μέτρων γεμάτο αγάλματα και λατρευτικά αναθηματα. Στα πρώτα ευρήματα όμως αποκαλύπτεται και μία εντολή - επιγραφή του Μακεδονα βασιλιά Φιλίππου Ε στα 186 πχ /πκε, που αναφέρεται ότι τα ακριβά δώρα ("θησαυροί") προς το ιερό, απαγορεύεται να ανοίγονται, χωρίς την παρουσία επιστατου και δικαστών, για λόγους διαφάνειας (ποιος ξέρει πόσοι έφαγαν πριν από καταγγελίες που έγιναν για να βγει αυτή η απόφαση). Το Σαραπείο ΔΕΝ είχε την τύχη της ρωμαϊκής αγοράς της πόλης και καταχωθηκε κάτω από τις γνωστές μας πολυκατοικίες. Άφαντο για πάντα (;).

06/10/2024

Πώς να σε αφήσει αδιάφορο ένα τέτοιο αντικείμενο;
Πώς να μην θαυμάσεις την μικροτεχνια στην αποτύπωση επάνω στην πέτρα των φυλετικων χαρακτηριστικών της γυναίκας από την Αφρική, με εξαιρετική ακρίβεια - τέτοια που δεν αφήνει περιθώρια λάθους, παρανόησης ή παρεξήγησης στην αναγνωρισιμοτητα της. Πώς να μην θαυμάσεις το πάντρεμα του εξωτικου, του "απ αλλού φερμένου", με το ντόπιο - το αφρικανικό στυλ κόμμωσης ενταγμένο στην κομψοτεχνια της χρυσοχοΐας του 3ου αι. πχ/ΠΚΕ στην ελληνιστική Μακεδονία, που ταυτόχρονα δεν σπάει τον παραδοσιακό τρόπο δημιουργίας των τοπικών εργαστηρίων;
Πώς να μην σε συγκινήσει το γεγονός ότι το χώμα που πατάς, φέρει μέσα του τον πολιτιστικό πλούτο της ελληνικής χερσονήσου, ενταγμένο αδιαρρηκτα στο μεσογειακό τοπίο με όλες τις επιρροές που έλαβε και πρόσφερε στη διάρκεια των αιώνων και τον κάνει τόσο θελκτικο ακόμη και σήμερα. Και πώς να κρατάς τα μάτια σου και τα αυτιά σου κλειστά στα μηνύματα που σου στέλνει το παρελθόν στο παρόν και έχεις την ευθύνη να τα αγκαλιάσεις με μέριμνα, έγνοια και γνώση για να τα στείλεις στο μέλλον.
Στη μία φωτογραφία, λεπτομέρεια από ζευγάρι ενωτιων (σκουλαρίκια) του 3ου πχ ΠΚΕ αι εύρημα από το σταθμό συντριβανιου, μετρό Θεσσαλονίκης. Στην άλλη - γυναίκα της φυλής Osun-Oshogbo. (από την σελίδα https://kwekudee-tripdownmemorylane.blogspot.com/2012/09/hairstyles-in-african-culture.html?m=1)
#ΜΕΤΡΟΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

18/08/2024

Χαίρε ξένε

Περιοδική έκθεση φωτογραφιών του Robert McCabe, μίας Ελλάδας που φεύγει ή έχει ήδη φύγει ανεπιστρεπτί, στο Μουσείο Ακρόπολης. Είμαστε αυτοί οι Έλληνες που συνάντησε ο McCabe; Αναγνωρίζουμε στα λόγια του εμάς ήδη στο πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα;

"Χαίρε ξείνε, παρ άμμι φιλήσεαι - αυτές τις λέξεις τις πρωτοαντίκρυσα στις Μυκήνες το 1955. Μέναμε στο ξενοδοχείο Belle Hélène κοντά στον αρχαιολογικό χώρο. Οι ομηρικές αυτές λέξεις αναγράφονταν με μεγάλα κεφαλαία γράμματα πάνω από την κύρια είσοδο.

Προέρχονται από έναν στίχο της Οδύσσειας (α,123) όπου ο Τηλέμαχος υποδέχεται την θεά Αθηνά, μεταμφιεσμένη στον Μέντη, στην είσοδο του παλατιού του. Ο Τηλέμαχος υπήρξε υποδειγματικός οικοδεσπότης, υποδεχόμενος με σεβασμό έναν παντελώς ξένο και προσφέροντας αναμφισβήτητα θερμή φιλοξενία. Η φράση μπορεί να μεταφραστεί ως "ξένε μου καλωσόρισες, Έλα να σε φιλεψουμε" δηλώνοντας ότι ο ξένος ήδη θεωρείται όχι μόνο ένας τιμώμενος επισκέπτης αλλά ένας φίλος.

Όσο κι αν ακούγεται περίεργο, οι σκηνές γενναιοδωρης, ανιδιοτελούς φιλοξενίας στην Οδύσσεια, επαναλαμβάνονται συχνά στη σύγχρονη Ελλάδα.

Ως ξένος, πολλές φορές βρέθηκα καλεσμένος στο σπίτι ενός χωριού, όπου μου πρόσφεραν ένα γλυκό και ένα ποτό. Και τότε, όπως και στην Οδύσσεια, το φιλεμα συνόδευε μία έντονη ανάκριση: "από πού είσαι;" "Με τί ασχολείσαι;" "Πόσα χρήματα βγάζεις;"

Σήμερα οι Έλληνες χαρακτηρίζουν παρόμοια περιστατικά απλά ως φιλοξενία, καθώς γι αυτούς η καλοσύνη προς τον ξένο, αποτελεί θεμελιώδη πτυχή της πολιτιστικής τους ταυτότητας - εγώ όμως νιώθω ότι η ομηρική παράδοση ζει και βασιλεύει."

Robert McCabe

02/08/2024

Η κ. Βαρβαρα Τραχανά διδάσκει κυτταρική βιολογία στο ΕΚΠΑ και γράφει:

Διάβασα την ιστορία για την Ιταλίδα πυγμάχο Άντζελα Καρίνι που εγκατέλειψε τον αγώνα με την Αλγερινή Ιμάν Κελίφ, αφήνοντας υπονοούμενα για το φύλο της αντιπάλου και το αν θα έπρεπε να αγωνίζεται εναντίον γυναικών. Και φυσικά ως αναμένονταν αυτό ξεσήκωσε θύελλα τρανσφοβικών αντιδράσεων από τους πλέον…ειδικούς, αυτούς του πληκτρολογίου!

Πάντως σε ότι με αφορά η είδηση κέρδισε ήδη μια θέση στο power point του σχετικού μαθήματος για το επόμενο εξάμηνο στο 1ο έτος! Γιατί η Αλγερινή αθλήτρια δεν είναι τρανσέξουαλ αλλά ίντερσεξ, και εδώ μπαίνουμε σε χωράφια βιολογίας λιγότερο περπατημένα για το ευρύ κοινό, αλλά μέρος του προγράμματος στην Κυτταρική Βιολογία, που εδώ και χρόνια πραγματευόμαστε με τους φοιτητές στο κεφάλαιο που αφορά στους υποδοχείς και την κυτταρική σηματοδότηση. Και συμβαίνει κάθε χρόνο, κάθε φορά που αναφέρομαι στα ίντερσεξ άτομα δίνω ως παράδειγμα, προκειμένου να γίνει κατανοητή η πολυπλοκότητα του ζητήματος και οι επιπτώσεις του, αυτό μιας αθλήτριας, όχι γιατί γνώριζα κάποια συγκεκριμένη περίπτωση, αλλά γιατί είναι το απόλυτα προφανές.

Το ζήτημα του φύλου εδώ και πολλά χρόνια για τους βιολόγους ή όσους ασχολούνται με τη βιολογία και τη γενετική θα μπορούσε να συνοψιστεί με τον πολύ γλαφυρό τίτλο ενός άρθρου στο Scientific American (από όπου και η φωτογραφία): “Sex Redefined: The Idea of 2 Sexes Is Overly Simplistic” (“Επαναπροσδιορισμός του φύλου: Η ιδέα των 2 φύλων είναι υπερβολικά απλοϊκή”). Στο άρθρο αυτό περιγράφεται στην εισαγωγή, η περίπτωση μιας 50χρονης εγκύου στο 3ο της παιδί που λόγω ηλικίας υπεβλήθει σε αμνιοπαρακέντηση προκειμένου να αποκλειστούν περιπτώσεις χρωμοσωμικών διαταραχών (όπως π.χ. σύνδρομο Down). Και ενώ τα αποτέλεσματα για το κυοφορούμενο έμβρυο δεν έδειξαν κάποια απόκλιση, το δικό της γενετικό αποτύπωμα είχε περισσότερο ενδιαφέρον: το σώμα της ήταν φτιαγμένο από κύτταρα δύο ατόμων, πιθανώς από δίδυμα έμβρυα που είχαν συγχωνευθεί στη μήτρα της μητέρας της. Και αυτό δεν ήταν όλο. Ένα σύνολο κυττάρων της έφερε δύο χρωμοσώματα Χ (που όπως μάθαμε στο γυμνάσιο καθορίζει το θηλυκό) και ένα άλλο τμήμα των κυττάρων της είχε ένα Χ και ένα Υ χρωμόσωμα. Η έγκυος αυτή γυναίκα δηλαδή, έμαθε στα 50κάτι της ότι μεγάλο μέρος του σώματός της ήταν χρωμοσωμικά αρσενικό!

Τα πράγματα συνεπώς με το φύλο είναι περισσότερο πολύπλοκα από όταν το φύλο ενός ανθρώπου καθοριζόταν αποκλειστικά από τα εξωτερικά γεννητικά του όργανα (και τη σχετική κραυγή “its a boy!” ή την θεσσαλική του…μετάφραση “είναι κορίτσι ή παιδί;”), αλλά και όταν τα χρωμοσώματα και τα γονίδια περιγράφηκαν δεν έγινε η εξίσωση απλή. Κάποια άτομα έχουν εμφανή ή λιγότερη εμφανή εξωτερικά γενετικά όργανα και συνδυασμούς από χρωμοσώματα και γονίδια αλλά και ορμόνες και υποδοχείς αυτών που δεν ακολουθούν τους παραδοσιακούς ορισμούς "άνδρας" και "γυναίκα". Αυτή είναι η περίπτωση που συνοψίζεται στον όρο-ομπρέλα "ίντερσεξ». Έρευνες αποδεικνύουν ότι ένα στα 100 άτομα ίσως έχει ίντερσεξ χαρακτηριστικά. Η Ιμάν Κελίφ είναι κατά τα λεγόμενα μια τέτοια περίπτωση.

Ακούω ήδη φωνές γύρω μου να υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να ενταχθούν νέα γενετικά και άλλα τεστ που θα αναγνωρίζουν με μεγαλύτερη ακρίβεια το φύλο του κάθε αθλητή. Και αναρωτιέμαι πόσα νέα τεστ; Για πόσους βιοδείκτες; Που θα μπαίνει το όριο; Μήπως η λύση είναι να υπάρχει και άλλη κατηγορία και για τα ίντερσεξ άτομα στους αγώνες; Ποιος και με ποια κριτήρια θα μπαίνει σε ποια κατηγορία; Μήπως με αναλύσεις κυτταρικής βιολογίας/γενετικής/υπολογιστικής βιολογίας/επεξεργασίας μεγάλων δεδομένων/Αrtificial inteligence/…/κοκ…γυναίκες-δρομείς ας πούμε, φανεί ότι έχουν μεγαλύτερη αντοχή εξαιτίας κάποιων συνδυασμών γονιδίων ή/και γενετικών πολυμορφισμών και συνεπώς είναι πιο κοντά στην κατηγορία ίντερσεξ ή/και αυτή των αντρών; Και μήπως τελικά αυτός ο αλγόριθμος που θα κατασκευάσουμε συσσωρεύοντας όλη αυτή τη γνώση μπορεί να προβλέψει και ποιος θα κερδίσει και άρα να κάνουμε κατευθείαν την απονομή των μεταλλίων;!

Ή και να τελειώνουμε με αυτή την ιστορία των σύγχρονων ολυμπιακών αγώνων, του εμπορευματοποιημένου θεάματος των αποκλεισμών, των πολυεθνικών, της ντόπας;

Καλά λέω τώρα εγώ...Ας δούμε αύριο τον Αντετοκούνμπο και ας σκεφτούμε πάλι τη βιολογία από μεθαύριο…

(φώτο - από την αίθουσα Ανθρώπινης εξέλιξης του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας στο Λονδίνο)

11/07/2024

Ο Σύλλογος Ελλήνων αρχαιολόγων στο πλάι μας. Ευχαριστούμε Yiannis Theocharis Despina Koutsoumba Olga Sakali και όλες/όλους, των οποίων τα αποτελέσματα της δουλειάς τους αποτελεί βάση για σημαντικό κομμάτι της δικής μας

09/07/2024

ΑΠΕΡΓΩ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ:

Πριν μερικά χρόνια, καθώς ξεναγουσα στη Θεσσαλονίκη γκρουπ Αμερικανών που έφτασαν μέσω πγδΜ (τότε) με τον αρχηγό τους να μου τους παραδίδει στη Θεσσαλονίκη, ένας κύριος με ρώτησε:από πότε ξεκίνησε η ελληνική κατοχή της Μακεδονίας. Μου πήρε μερικά δεύτερα να καταλάβω τι με ρωτάει και αν και κατάλαβα του ζήτησα να μου κάνει καθαρά την ερώτηση. Έτσι, αυτό που του είπε ο αρχηγός/συνοδός μέσα στο λεωφορείο μέχρι να τους συναντήσω, έγινε από πληροφορία γνώση, που θα την μετέφερε αργότερα. Εκεί κλήθηκα, λοιπόν να εξηγήσω σε ολόκληρο το γκρουπ μέσα από ιστορική αναδρομή, την διαστρεβλωση που είχε καταφέρει ο γείτονας.

Μερικοί υπουργοί μένουν για όσα προσπάθησαν να χτίσουν - ίσως όχι με επιτυχία. Η Όλγα Κεφαλογιαννη και η κυβέρνηση της ΝΔ είναι οι μοναδικές που με τέτοιο μένος - και προφανώς για τα συμφέροντα κάποιων - καταφερθηκαν κατά του κλάδου των ξεναγων, πρώτιστα με την υποβάθμιση της εκπαίδευσης τους, απαξιωνοντας τις Σχολές ξεναγων (πανευρωπαϊκά βραβευμένες, αν αυτό λέει κάτι). Ξανά λοιπόν έρχεται για να ξεκινήσει μεθοδικά αυτό που επιθυμεί να συμβεί σε μερικά χρόνια - όπως το κάνει πάντα η ΝΔ:να απαξιωθει σε τέτοιο βαθμό το επάγγελμα ώστε να μην διεκδικουνται συμβάσεις εργασίας, να οδηγηθούμε σε ασφαλιστική αδυναμία ως εργαζόμενοι και να παρεισφρησουν όσοι και όσες θέλουν να "κάνουν τον ξεναγό" χωρίς ποτέ να είναι.
Ελπίζω κι εύχομαι η Όλγα Κεφαλογιαννη, να μην γίνει ο νεκροθάφτης των ζωών εκείνων, που πρεσβεύουμε τον τόπο κάθε χρόνο σε εκατομμύρια επισκέπτες.

11/06/2024

Ξενάγηση στα πλαίσια των Αρχαιολογικών Διαλόγων 👇Η γοητεία της διαχρονικοτητας στα επάλληλα στρώματα της Θεσσαλονίκης, την καθιστά από τις πόλεις με την πιό συναρπαστική ιστορία. Παρόλες τις αλλαγές που έχει βιώσει η πόλη, είτε λόγω μεταβάσεων είτε λόγω καταστροφών, διατηρεί σχεδόν αναλλοίωτη την φυσιογνωμία της και παρατηρείται ταύτιση μεταξύ των υφιστάμενων λειτουργιών στην επιφάνειά της με τις αντίστοιχες του παρελθόντος, οι οποίες βρίσκονται καταχωμένες όμως σήμερα στα έγκατά της, επάνω όμως στους ίδιους άξονες. Με την γνώση μας να εμπλουτίζεται συνεχώς μέσα από την αρχαιολογική έρευνα και τη διασταύρωση των στοιχείων από τις παλιότερες ανασκαφές, βρισκόμαστε μπροστά στην ανάγνωση ενός παλίμψηστου, το οποίο έχει να πει τόσες ιστορίες.. Ένα από αυτά τα παλίμψηστα τα οποία κρύβει η διαδρομή από το λιμάνι, δια μέσω της Εγνατίας οδού και με κατάληξη της θεματικής στον χώρο της ΔΕΘ, θα περπατήσουμε το Σάββατο 15 Ιουνίου 2024, κατά την περιήγησή μας «Διαχρονικοί άξονες της Θεσσαλονίκης. Λιμάνι, Εγνατία, Έκθεση. Ένα παραγωγικό πλέγμα σχήματος ΠΙ σε εξέλιξη. Συνδέοντας το παρελθόν με το παρόν» που πραγματοποιείται στο πλαίσιο των Αρχαιολογικών Διαλόγων.
Σημείο εκκίνησης: πλατεία Ελευθερίας, ώρα 9:30. Η δήλωση συμμετοχής δεν είναι υποχρεωτική, θα ήταν όμως βοηθητική για την καλύτερη οργάνωση της περιήγησης: [email protected], [email protected], 6972770834.