14/03/2025
TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU TRỊ UNG THƯ BẰNG CHÙM HẠT PROTON (XẠ TRỊ PROTON)
🇯🇵TEISHINKAI Hospital🇯🇵 Bệnh viện TEISHINKAI
📝Các phương pháp điều trị ung thư bằng bức xạ
Điều trị bằng bức xạ được chia thành hai nhóm chính:
- Điều trị bằng chùm hạt: là phương pháp xạ trị bằng chùm hạt proton, chùm hạt nặng và liệu pháp kích hoạt boron bằng neutron (BNCT).
- Điều trị bằng tia X: Phương pháp phổ biến nhất trên thế giới.
Trong nhóm điều trị bằng chùm hạt, chùm hạt proton được xem là lựa chọn tối ưu nhờ khả năng tập trung năng lượng cao vào khối u, giảm thiểu tổn thương đến mô lành xung quanh.
📝Điều trị bằng chùm hạt proton – xạ trị proton
Phương pháp này sử dụng proton (hạt nhân nguyên tử hydro) được gia tốc đến khoảng 70% tốc độ ánh sáng. So với các thiết bị điều trị khác, máy điều trị tia proton có kích thước nhỏ gọn hơn, chi phí lắp đặt và bảo trì thấp hơn.
Khác với chùm hạt nặng, các hạt proton nhẹ hơn ion cacbon nên dễ dàng điều chỉnh hướng và có thể chiếu vào cơ thể từ nhiều góc độ khác nhau ( xoay được 360 độ trong cơ thể)
Điều trị bằng chùm hạt nặng – xạ trị ion nặng
Phương pháp này sử dụng chùm hạt nặng được tạo ra từ hạt nhân cacbon gia tốc. Tuy nhiên, thiết bị điều trị loại này có chi phí lắp đặt và bảo trì cao hơn, cần diện tích lắp đặt lớn hơn so với tia proton.
📝Liệu pháp kích hoạt boron bằng neutron – phản ứng bắt neutron nhiệt của hạt nhân Boron (BNCT)
BNCT là phương pháp tiêu diệt chọn lọc tế bào ung thư bằng phản ứng giữa neutron phát ra từ lò phản ứng hoặc máy gia tốc BNCT với boron. Tuy nhiên, chi phí vận hành và phạm vi điều trị bị giới hạn so với các phương pháp khác khi sử dụng tia X, proton, ion nặng.
📝Ưu điểm của Xạ trị proton
So với điều trị bằng tia X, chùm hạt proton có những lợi ích nổi bật như sau:
- So với điều trị bằng tia X, vốn được sử dụng phổ biến trên toàn thế giới trong điều trị ung thư, xạ trị proton có thể giải phóng năng lượng tối đa và chiếu tia chính xác với hiệu suất cao vào mô ung thư.
- Nhờ đó, không chỉ có thể cung cấp năng lượng tối đa một cách hiệu quả, mà còn giảm thiểu tổn thương cho các mô và cơ quan bình thường xung quanh. Giảm tác dụng phụ so với tia X.
📝So sánh với tia X (Đỉnh Bragg)
Chùm hạt proton có đặc điểm:
- Xâm nhập vào cơ thể với mức phóng xạ thấp, dừng lại ở độ sâu nhất định. Trước khi dừng lại, liều lượng bức xạ đạt mức cao nhất, gọi là “ Đỉnh Bragg”
- Bằng cách điều chỉnh vị trí của đỉnh Bragg theo kích thước khối u và độ sâu trong cơ thể, có thể tập trung liều lượng bức xạ tại vị trí khối u mà không ảnh hưởng đến mô xung quanh.Ngoài ra, vùng phía sau mô được chiếu tia không bị ảnh hưởng bởi bức xạ. Đây là đặc điểm nổi bật của phương pháp xạ trị proton này
(*Trước khi điều trị, người bệnh sẽ được chụp CT để xác định vị trí chính xác của khối u và lên kế hoạch điều trị cho từng người bệnh cụ thể)
📝Các khu vực có thể điều trị - Chỉ định điều trị
Xạ trị proton có thể áp dụng cho bệnh nhân ở mọi độ tuổi và điều trị được nhiều loại ung thư trên toàn bộ cơ thể. Ở Nhật bản, phương pháp này được áp dụng nhiều trong các trường hợp sau:
- Ung thư đầu cổ
- Ung thư phổi
- Ung thư gan, mật
- Ung thư tuyến tiền liệt
- Ung thư thực quản
Từ năm 2024, ung thư phổi giai đoạn đầu đã được bảo hiểm y tế tại Nhật Bản chi trả, mở rộng phạm vi áp dụng hàng năm.
📝Số lượng bệnh nhân điều trị tại Nhật Bản
- Từ năm 2018, khi bảo hiểm y tế chi trả cho điều trị ung thư tuyến tiền liệt, số ca điều trị bằng xạ trị proton đã tăng đáng kể.
- Trong 10 năm qua, tổng số ca điều trị bằng proton tại Nhật đã vượt 45.000 ca.
📝Hệ thống cơ sở điều trị
- Tính đến tháng 1/2025, Nhật Bản có 20 cơ sở xạ trị proton đang hoạt động.
- Tuy nhiên, số lượng cơ sở vẫn chưa đủ đáp ứng nhu cầu. Đặc biệt, Tokyo vẫn chưa có cơ sở điều trị nào dù có dân số đông.
📝Công nghệ điều trị tại Nhật Bản
- Năm 1946: Wilson đề xuất sử dụng hạt mang điện để điều trị ung thư.🇺🇸
- Năm 1954: Hoa Kỳ bắt đầu nghiên cứu lâm sàng về xạ trị proton tại Lawrence Berkeley National Laboratory.🇺🇸
- Năm 1979: Nhật Bản triển khai nghiên cứu lâm sàng.🇯🇵
- Năm 1998: Nhật Bản vận hành cơ sở điều trị bằng hạt proton chuyên dụng cho y tế thứ hai trên thế giới (sau Mỹ).🇯🇵
📝Cải tiến công nghệ tại Nhật Bản🇯🇵
Thiết bị điều trị bằng hạt proton truyền thống có cấu trúc đường kính khoảng 10m, xoay 360 độ quanh người bệnh để có thể chiếu xạ ở nhiều hướng khác nhau. Máy quay vòng (granty) có đường kính khoảng 12m, với chiều cao tương đương với tòa nhà 3 tầng. Do kích thước và chi phí đầu tư cao, việc phổ biến phương pháp này gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, Nhật Bản đã có những cải tiến công nghệ như sau:
- Hệ thống điều trị nhỏ gọn hơn: Nhật Bản đã phát triển thành công hệ thống điều trị proton nhỏ gọn, tiết kiệm năng lượng nhưng vẫn có công suất lớn nhất thế giới
- Tăng công suất chùm proton: công xuất càng cao thì chùm tia proton càng mạnh, rút ngắn thời gian điều trị, giảm gánh nặng cho bệnh nhân.
- Hệ thống chiếu chùm hạt tiên tiến : hệ thống chiếu xạ cải tiến đầu tiên trên thế giới cho phép điều trị chính xác hơn, nâng cao hiệu quả và giảm tác dụng phụ cho người bệnh.
🏥TEISHINKAI Hospital🇯🇵 Bệnh viện TEISHINKAI
https://www.teishinkai.jp/thp/cancer/proton-index.html
💻Proton therapy YouTube
https://youtu.be/ttremYtLGlA?si=OkwT2l0VJoc2qhZs
Liên hệ tư vấn điều trị
⬇️
https://medical-hokkaido-com.ssl-xserver.jp/en/contact.cgi