07/02/2025
20 km od Buska-Zdroju znajduje się Grodzisko Stradów.
"Grodzisko jest największym w Polsce wczesnośredniowiecznym założeniem obronnym i jednym z najbardziej reprezentatywnych z tzw.
wielkich grodów wiślańskich – charakterystycznego dla dawnego regionu małopolskiego typu budownictwa grodowego. Jest to założenie wieloczłonowe, o rozbudowanym systemie obronnym, składającym się z różnoczasowych elementów. Stanowi przykład jednego z czołowych grodów okresu plemiennego, funkcjonującego następnie w XI w. w państwie pierwszych Piastów.
Usytuowanie i opis
Stradów leży w południowej części woj. świętokrzyskiego, na obszarze Garbu Wodzisławskiego, jednego z mezoregionów Niecki Nidziańskiej, w dorzeczu rzeki Nidzicy. Grodzisko zlokalizowane jest na północ od zabudowy wsi, na płaskowyżu lessowym, wyniesionym znacznie ponad otaczający go teren, opadającym łagodnie w stronę południowo – zachodnią, a od zachodu przylegającym do stromego stoku dolinki potoku Stradomka.
Wczesnośredniowieczny zespół osadniczy składa się z grodziska (stan. 1), dwóch osad otwartych (stan. 2 i 4), oraz cmentarzyska szkieletowego (stan. 6) i pojedynczych szkieletów wczesnośredniowiecznych odkrytych na stan. 3 (cmentarzysko kultury łużyckiej). W skład kompleksu wchodzi również kilka stanowisk, zlokalizowanych w terenie, które nie były dotąd badane wykopaliskowo.
Grodzisko (stan. 1) o łącznej powierzchni ok. 25 ha, obejmuje gród właściwy (Zamczysko) oraz trzy podgrodzia (Barzyńskie, Mieścisko i Waliki). Gród właściwy, zlokalizowany w północno – zachodniej części założenia, zajmował powierzchnię ok. 1,5 ha, miał kształt zbliżony do pięciokąta. Był otoczony wałem o dł. ok. 500 m, a od północy, południa i wschodu również fosą. Od północy przylegało podgrodzie Mieścisko, od północnego-wschodu, wschodu i południa Barzyńskie (ok. 16 ha), najbardziej na północ wysunięte było podgrodzie Waliki. Najnowsze dane, pochodzące z prospekcji lotniczej, sugerują jednak, że mógł to być kompleks obronny o jeszcze większym rozmiarze – dochodzącym do 50 ha. " Źródło: zabytek.pl