30/11/2022
Thuở xa xưa, khi những người dân đầu tiên đến vùng đất mới này để khai thiên lập địa, họ khai hoang đất đai và bắt đầu trồng trọt chăn nuôi. Người ta chân ướt chân ráo đến vùng đất này, xung quanh là rừng thiêng nước độc, có biết khí hậu thời tiết thế nào đâu nên khó khăn trăm bề, bèn dựng cái am thờ ông địa. Ông địa ổng cai quản vùng đất này, nên cầu mong ổng giúp đỡ người nông dân, chăm sóc cây cối mùa màng cho bà con được mùa, xua đuổi thú dữ để người ta chăn nuôi, cầu cho ổng mang mưa thuận gió hòa đến với vùng đất này. Đổi lại, tụi tui sẽ dâng cho ông những cây trái thu hoạch được, con gà con vịt nuôi được ở vùng đất này cho ông. Ngoài ra còn những yếu tố tâm linh khác nhưng đa phần người dân xưa thờ cúng ông địa chủ yếu với mục đích đơn giản như vậy thôi. Chứ nông dân chân lấm tay bùn làm gì có tiền cúng cao lương mỹ vị cho ông địa đâu, mà chắc ổng cũng ko thích mấy thứ đó, chính những cây trái trồng được hay gia cầm nuôi được ở chính vùng đất của ổng cai quản mà dâng lên ổng sẽ thích hơn. Việc người xưa chọn cúng vào ngày mùng 1 và 15 âm lịch cũng là do 2 ngày này ảnh hướng lớn nhất đến mùa màng của người nông dân.
Bắng đi 1 thời gian, vùng đất ấy giờ xuất hiện các thương buôn đến buôn bán, dựng cửa hiệu, lập chợ sầm uất. Dân buôn họ cũng bắt chước dân địa phương, lập cái bàn thờ ông địa trong cửa hàng của mình để cầu cho làm ăn phát đạt, tấn tới. Mà họ làm gì có cây trái hay gia cầm tự trồng tự nuôi, nên dần chuyển sang cúng cao lương mỹ vị, đồ ăn đồ uống ê hề mua từ ngoài chợ đem về. Ngặt nổi ông địa ổng chỉ biết cai quản đất đai, biết mùa màng và dinh dưỡng cho cây trồng chớ ổng có biết gì về làm ăn buôn bán đâu, nguyên miếng đất nhỏ xíu mà xây cái cửa hiệu chình ình chiếm hết đất rồi còn đất đâu để ổng cai quản, thế là tự nhiên ổng trở thành ông thần giữ cửa cho cửa hàng là chính, hết biết làm gì khác. Dần dần giới dân buôn thấy 1 mình ông địa không đủ, họ bê thêm ông thần tài về đặt kế bên để cầu tiền tài về nhiều hơn. Ông thần tài là do sau này giới làm ăn buôn bán rước về thêm để cầu tiền tài, chứ dân gian xưa đã có ông lộc trong phúc lộc thọ phù hộ rồi, và ý nghĩa của chữ lộc đã bao hàm tiền tài trong đó, nhưng có vẻ ý nghĩa đó chỉ đủ tài lộc cho người dân thuần nông bình thường chứ với người làm ăn buôn bán thì phải ông thần tài mới mang nhiều tiền tài về được. Ngày vía thần tài cũng do giới buôn vàng nghĩ ra để kêu người dân đi mua vàng về cầu may, chứ từ trước tết là dân gian họ chỉ lo bánh trái đồ ăn đồ uống cúng tết chớ ai mua vàng làm gì, ế quá thì nghĩ cách để sau tết bán chút đỉnh kiếm tiền chứ sao giờ (tiệm vàng said).
Thời đại 4.0 hiện nay, bạn sẽ thấy bàn thờ ông địa (và ông thần tài) nằm chễm chệ trang nghiêm và to lớn trong nhà, chủ nhà nếu lười thì đặt Ship giao đồ ăn đến cúng, còn siêng thì tự tay nấu món ăn ngon dâng lên 2 ông. Tục lệ dâng sản vật nuôi trồng được đã không còn được lưu truyền do không phù hợp với thời đại mới, mà đem cây trái trồng được dâng lên cúng cho tui chắc tui cũng không dám đụng vô, tui rành chất đất chứ tui không rành thuốc họ phun lên cây là thuốc gì đâu, ngửi thôi là tui thấy phê rồi (Ông Địa said).
Nhân 1 ngày đẹp trời đi khắp vườn hái được ít trái cây nhặt được vài quả trứng đem cúng ông địa, ổng mừng quá lâu rồi mới thấy sản vật có công sức của ổng góp vô nên tâm sự cho tui nghe chuyện này. Ảnh: ông Địa ở vườn, hoa trái thu hoạch ở vườn luôn
