24/05/2025
Huazuar nga SHABI REKAJ
Në Kosovën tonë të dashur po shkelen “Vijat e Kuqe”
Të gjitha shtetet me një Kushtetutë të mirëfilltë në mbarë botën e respektojnë atë në mënyrë rigoroze si nga populli, ashtu edhe nga spektri politik në kuvendet e tyre duke miratuar ligje më demokratike për të mirën e vendit dhe qytetarëve të tyre. Çdo shtet ka shtyllat e veta për funksionimin e institucioneve, si dhe sistemet për përgjegjësi dhe llogaridhënie.
Që nga shpallja e Pavarësisë së Kosovës në vitin 2008 dhe vendimi i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë në vitin 2010, ku u konfirmua se shpallja e pavarësisë ishte në përputhje me të drejtën ndërkombëtare, Kosova ka pasur të drejtë legjitime për vetëvendosje. Megjithatë, në vend që ta forcojmë shtetin tonë në paqe dhe stabilitet, kemi bërë gabime gjatë rrugëtimit tonë. Institucionet tona, që nga viti 2010, pa dallim kush ka qenë në pushtet, i kanë shkelur “vijat e kuqe” të një shteti me Kushtetutë tashmë të brishtë të bazuar në Pakon e Ahtisaarit.
Bazuar në analizën time si historian, këto janë shkeljet kryesore të këtyre vijave të kuqe:
1. Kompromisi me mbi 2,000 hektarë në Dobërdoll me Maqedoninë e Veriut, pa transparencë dhe kundër interesave territoriale të vendit.
2. Tentimi për korrigjim të kufijve me Serbinë, që përfshinte rrezikun e shkëmbimit të territoreve dhe humbjen e resurseve jetike si ato xehtare dhe ujore një proces që do të sillte pasoja të rënda për Kosovën.
3. Decentralizimi i dhjetë komunave me shumicë serbe, i cili nuk është paraparë as me Pakon e Ahtisaarit, as me Kushtetutën e Kosovës, por që në praktikë ka përfunduar duke krijuar një sistem të veçantë dhe të privilegjuar të përfaqësimit politik lokal.
4. Nënshkrimin e Marrëveshjes për Asociacionin e Komunave me shumicë serbe në Bruksel, e cila, ndonëse nuk lejohet nga Kushtetuta e Kosovës, u dorëzua për interpretim në Gjykatën Kushtetuese, e cila konstatoi se ishin shkelur 23 nene të Kushtetutës.
5. Demarkacionin me Malin e Zi, ku mbi 8,000 hektarë të territorit të Kosovës iu dorëzuan Malit të Zi, pavarësisht se kishte argumente të qarta historike dhe gjeografike që dëshmonin se ato toka i përkisnin Kosovës edhe në kohën e ish-Jugosllavisë. Pa harruar gjashtë pikat e Ban Ki-Moonit dhe futjen e famëkeqe të fusnotës në përfaqësimin ndërkombëtar të Kosovës.
6. Ekstraterritorialiteti për mbi 40 hektarë përreth Manastirit të Deçanit, i cili jo vetëm që rrezikon sovranitetin, por po shndërrohet në precedent për të emërtuar të gjitha kishat me termin “Kishat Serbe në Kosovë,” ashtu si ndodhi me kishat malazeze në kohën e Abazoviqit, kur pronësia e tyre iu dorëzua Serbisë.
Shembuj nga Evropa
Për t’i dhënë më shumë peshë argumentit, po sjell dy shembuj nga Evropa që tregojnë si shtetet e përgjegjshme mbrojnë kufijtë dhe sovranitetin e tyre:
1. Holanda dhe Belgjika, ku kufiri kalon nëpër qytetin Baarle-Hertog, duke përfshirë edhe një restorant që ndahet mes dy shteteve Restoranti “De Grens” por pa cenuar asnjëherë sovranitetin e ndërsjellë.
2. Finlanda dhe Rusia, të cilat në vitin 2023 ndryshuan vijën kufitare për vetëm 60 centimetra, për të ruajtur interesat e shtetit dhe integritetin territorial.
Apel
Shpresoj dhe besoj se ky reflektim do të ndikojë sado pak në ndërgjegjësimin e institucioneve tona. Është koha të mbrojmë me dinjitet maksimal shtetin tonë, të mos lejojmë shkeljen e mëtejshme të “vijave të kuqe”, dhe të ndërtojmë një Kosovë të fortë, sovrane dhe demokratike.
PS:
Në këto 181 vjet, që nga hartimi i “Naçertanijes”, kombi shqiptar ka humbur mbi 60,000 km². Është koha që, si komb, t’u japim fund kompromiseve të dëmshme dhe të ndalim njëherë e mirë shkeljen e “vijave të kuqe”.
Punuar 23.5.2025 Kaarst SHR.
