13/04/2025
INTELEKTUALËT GIZAVESHAS
Elmaz Selim Koçi
Elmaz Koçi, lindi më 13 prill të vitit 1917 në lagjen Arrëz të fshatit Gizavesh. Ai u rrit në familjen e madhe patriarkale të Koçajve me afro 70 anëtarë. Kreu shkollën fillore në fshatin Dorëz. Më pas vazhdoi studimet në Shkollën Normale Elbasan të cilën e mbaroi në vitin 1934. Ndërkohë, ai kryen edhe dy vite mësim feje në Medresenë e këtij qyteti. Në fundin e vitit 1938 mobilizohet në shërbimin e detyrueshëm ushtarak të cilin e kryen në Tiranë, Vlorë dhe Shkodër. Duke ju nënshtruar një kursi të veçantë ai fiton gradën rreshter. Me pushtimin fashist të 7 prillit 1939, kur ushtria shqiptare pati një ç' organizim vjen në shtëpi duke kaluar më këmbë nga Mali me Gropa. Nuk kaloi shumë kohë dhe pushtuesit italianë e rimobilizojnë ushtrinë shqiptare për interesat e veta. Në vitin 1940, ai u gjend përsëri në ushtri, por tanimë me detyrim, në frontin italo-grek, ku kapen robër ushtarë shqiptarë e italianë. Elmazi internohet në ishullin e Kretës në qytetin Hanja. Lirohet nga forcat italo-gjermane që pushtuan Greqinë në vitin 1941 dhe në rrethana të veçanta në kohë lufte kthehet pranë familjes.
Në vitin 1942, kur forcat gjermane dhe ato italiane kishin pushtuar Jugosllavinë, Elmaz Koçi si një ndër intelektualët më me zë në rrethin e Librazhdit thërritet nga Prefekti i Elbasanit dhe e emërojnë me detyrë Sekretar komune në Dragash të Prizrenit, e cila përfshihej në Zonën italiane. Ishte koha,kur pavarësisht kushteve të pushtimit, kufijtë mes Shqipërisë e Kosovës u hoqën dhe kjo u shfrytëzua nga të dy palët për forcimin e marëdhënjeve të ndërsjellta. Dhjetra mësues, normalistë nga Shqipëria shkuan në Kosovë, mbasi atje u lejua hapja e shkollave në gjuhën amtare, gjë që nuk kishte ndodhur asnjëherë nën pushtimin serb.
Prefekti i Prizrenit Shaqir Curri, kontakton me Elmazin dhe duke vënë re aftësitë e tij intelektuale si dhe cilësitë e një burri të urtë e të mençur, i kërkon atij që brenda mundësive që i lejonte detyra funksionale si sekretar komune, të jepte ndihmesën e tij në mësimdhënje. Kështu normalisti gizaveshas, Elmaz Koçi në kohë e ditë pushimi u jepte mësim fëmijëve kosovarë. Kthehet në fshat në fund të vitit 1944, kur Kosova fillon të ripushtohet nga ushtria serbe.
Në Janar të vitit 1945, kur në nënprefekturën e Librazhdit krijohen organet administrative me emërtimin Komiteti egzekutiv, Elmazi emërohet drejtuesi i parë i seksionit të arsimit.
Elmazi nuk pati fatin të punojë më pas në profesionin e tij të mësuesisë. Në vitin 1950-52 kalon me detyrë ekonomist në sharrën e Hotolishtit. Më pas ekonomist në Kombinatin e Drurit Elbasan, në Ndërmarrjen Pyjore Librazhd dhe në vitin 1966 me hapjen e Stabilimentit të Sharrës në Qarrishtë punoi llogaritar deri në vitin 1977, vit në të cilin doli në pension.
Në kryerjen e detyrës shtetërore, ai është dalluar për aftësi të admirueshme profesionale si dhe sinqeritet e korektësi të jashtëzakonshme. Të gjithë ata që e kanë njohur në marëdhënje pune dhe jo vetëm, shprehen me admirim e respekt për intelektualin profesionist, modest e gojëmbël të fshatit Gizavesh, Elmaz Koçi.
Më 12 Mars 1998, ndërroi jetë krejt pa pritur në shtëpi, në prani të familjarëve duke biseduar me një mikun e tij që kishte shkuar për vizitë .
Kujtojmë sot, në 108 vjetorin e lindjes së tij me respekt e krenari të veçantë, burrin e nderuar dhe intelektualin me vlera të fshatit Gizavesh, ELMAZ KOÇI.
Pergatiti: Ali Buzra
[email protected]
